• 〔天～〕ａ。山名，在中國浙江??；ｂ。地名，在中國浙江省。

(形聲。小篆字形。從口,(以)聲。從口,與表示喜悅有一定的聯(lián)系。本義:喜悅。讀(yí))
• 三臺(tái)。星名。古代用三臺(tái)來比喻三公 。如：臺(tái)鼎(古代稱三公或宰相，意為職位顯要);臺(tái)宿(三臺(tái)星);臺(tái)光(三臺(tái)星光);臺(tái)階(三臺(tái)星亦名泰階，故稱臺(tái)階);臺(tái)斗(比喻宰輔重臣);臺(tái)司(指三公等宰輔大臣);臺(tái)臣(指宰輔重臣)
• 魚名。背上有黑的花紋。后作“鮐”
  • 黃臺(tái)背，以引以翼。——《詩·大雅·行葦》

(會(huì)意。從至,從之,從高省,與室屋同意。按積土四方高丈曰臺(tái),不方者曰觀曰闕。本義:用土筑成的方形的高而平的建筑物)
• 同本義
  • 臺(tái)，觀四方而高者?！墩f文》
  • 可以處臺(tái)榭。——《禮記·月令》
  • 層臺(tái)累榭，臨高山些!——《楚辭·招魂》
  • 歌臺(tái)暖響，春光融融。——杜牧《阿房宮賦》
  • 百年多病獨(dú)登臺(tái)。——杜甫《登高》
  • 多少樓臺(tái)煙雨中?！?span id="xfauni0" class='label'>唐·杜牧《江南春絕句》
  • 臺(tái)閣相向?！?span id="ayjl013" class='label'>唐·李朝威《柳毅傳》
  • 守臺(tái)軍士?！稄V東軍務(wù)記》
又如：臺(tái)門(古代諸侯所筑用來了望守衛(wèi)的土堆高臺(tái));臺(tái)榭(壘土高起的平方地叫臺(tái)，臺(tái)上的亭子叫榭);臺(tái)閣(臺(tái)榭樓閣);臺(tái)觀(樓臺(tái)宮觀);臺(tái)下(臺(tái)榭的下面);臺(tái)館(樓臺(tái)館閣)
• 通常高于附近區(qū)域的平面(地面的或地板的) 。如：站臺(tái)；講臺(tái)；檢閱臺(tái)；臺(tái)城(古代守城拒敵的設(shè)備);臺(tái)門(古代天子、諸侯宮室的門。因以土為臺(tái)基，故稱)
• 器物的底座 。如：臺(tái)盞(一種酒盞，有托盤);硯臺(tái)；鏡臺(tái)；燈臺(tái)；船臺(tái)；鍋臺(tái)；燭臺(tái)
• 站；單位
  • 今從寬將賈赦發(fā)往臺(tái)站效力贖罪?！都t樓夢(mèng)》
又如：氣象臺(tái)；電視臺(tái)
• 敬辭。用于稱呼對(duì)方或跟對(duì)方有關(guān)的行為
  • 臺(tái)，侍也?！稄V雅·釋詁一》
  • 仆臣臺(tái)?！蹲髠鳌ふ压吣辍贰?span id="qvvefzv" class='label'>服注：“給臺(tái)下征召也?！?/li>
又如：臺(tái)諱(對(duì)人官名的尊稱);臺(tái)坐(敬辭。坐于尊位);臺(tái)表(敬辭。用于稱呼人的字);兄臺(tái)；臺(tái)鑒(請(qǐng)對(duì)方閱覽的敬詞);臺(tái)屏(敬辭。尊稱對(duì)方的家);臺(tái)甫(敬辭。舊時(shí)用于問人的表字);臺(tái)安(敬辭。多用于書信結(jié)尾，表示對(duì)收信人的問候);臺(tái)候(敬辭。用于問候?qū)Ψ胶鹁?;臺(tái)席(古以三公取象三臺(tái)，故稱宰相的職位為臺(tái)席)
• 莎草
  • 南山有臺(tái)，北山有萊。——《詩·小雅·南山有臺(tái)》
• 古代中央官署名
  • 尚書初入臺(tái)為郎中。——《漢官儀》
  • 臺(tái)謁當(dāng)以屬禮。——清·張廷玉《明史》
(臺(tái),御史臺(tái),作狀語)。又如:臺(tái)垣(高級(jí)官署);臺(tái)輔(高級(jí)官署或官位);臺(tái)臣(臺(tái)閣之臣,國家的大臣;諫官);臺(tái)官(官名。漢代以尚書為中臺(tái),御史為憲臺(tái),后世因此又稱尚書或御史為臺(tái)官);臺(tái)郎(尚書郎);臺(tái)省(漢時(shí)稱尚書為臺(tái)省。因尚書省的辦事處中臺(tái)在禁省中而得名)
• 臺(tái)灣省的簡稱 。如：臺(tái)胞
• 姓

• 用于某些機(jī)器。 如： 一臺(tái)車床； 一臺(tái)拖拉機(jī)
• 舞臺(tái)上一次完整的演出。如： 一臺(tái)話劇； 兩臺(tái)戲?qū)Τ?/li>

• 有光滑平面、由腿或其他支撐物固定起來的像臺(tái)的家具，用于家庭生活或某種工作 。如：手術(shù)臺(tái)；梳妝臺(tái)；寫字臺(tái)；臺(tái)歷；臺(tái)球臺(tái)；乒乓球臺(tái)

• 臺(tái)風(fēng)的簡稱 。 如：請(qǐng)大家注意收聽當(dāng)?shù)貜V播電臺(tái)的天氣預(yù)報(bào)，注意防臺(tái)抗臺(tái)

• 《唐韻》與之切《集韻》《韻會(huì)》盈之切《正韻》延知切，??音怡。 (支韻)
• 《爾雅·釋詁》臺(tái)，我也?！队帧酚枰??！?a target='_blank'>書·禹貢》祇臺(tái)德先?！稖摹贩桥_(tái)小子，敢行稱亂。
• 又《說文》悅也。《史記·太史公自序》唐堯遜位，虞舜不臺(tái)。
• 又《揚(yáng)子·方言》養(yǎng)也，晉衞燕魏曰臺(tái)。又失也，宋魯之閒曰臺(tái)。
• 又《唐韻》土來切《集韻》《韻會(huì)》湯來切，??音胎。 (灰韻)
• 《廣韻》三臺(tái)星。亦作能?！?a target='_blank'>周禮·春官·大宗伯司中註》司中三能，三階也?！妒琛肺淞晏匦莻髟疲喝_(tái)一名天柱，上臺(tái)司命爲(wèi)太尉，中臺(tái)司中爲(wèi)司徒，下臺(tái)司祿爲(wèi)司空，史漢皆作三能。
• 又姓。北史有臺(tái)氏。
• 又天臺(tái)，山名，在會(huì)稽。
• 又州名。《韻會(huì)》本漢冶縣，宋爲(wèi)赤城郡，唐攺臺(tái)州。又《春秋·襄十二年》莒人伐我東鄙，圍臺(tái)?！对]》瑯邪費(fèi)縣南有臺(tái)亭?！?a target='_blank'>釋文》臺(tái)，敕才反，又音臺(tái)，一音翼之反，三音皆可讀。
• 又《集韻》堂來切，音臺(tái)。 (灰韻)
• 臺(tái)背，大老也，通作鮐?！?a target='_blank'>詩·大雅》黃耇臺(tái)背?！豆{》臺(tái)之言鮐也，大老則背有鮐文。《釋文》臺(tái)亦讀湯來反。
• 又縣名?！?a target='_blank'>前漢·地理志》元菟郡上殷臺(tái)縣?！队帧窐防丝ばQ臺(tái)縣。
• 又《集韻》臺(tái)谷，地名。
• 又《集韻》祥吏切，音寺。 (寘韻)
• 嗣古作臺(tái)?！?a target='_blank'>書·舜典》舜讓于德，弗嗣?！督裎纳袝纷鞑慌_(tái)。
• 考證：〔《集韻》祥吏切，音寺。古文嗣字。〕
• 謹(jǐn)照原文古文嗣字改嗣古作臺(tái)?！病豆盼纳袝纷鞲ヅ_(tái)?！?/li>
• 謹(jǐn)照文選典引註古改今。弗改不。

• 《廣韻》徒哀切《集韻》《韻會(huì)》《正韻》堂來切，??音苔。 (灰韻)
• 《說文》觀四方而高者?！?a target='_blank'>釋名》臺(tái)，持也。築土堅(jiān)高，能自勝持也?！?a target='_blank'>爾雅·釋宮》闍謂之臺(tái)?！对]》積土四方也?！?a target='_blank'>禮·月令》仲夏之月，可以處臺(tái)榭?！妒琛贩e土爲(wèi)之，所以觀望?！段褰?jīng)要義》天子三臺(tái)，靈臺(tái)以觀天文，時(shí)臺(tái)以觀四時(shí)，圃臺(tái)以觀鳥獸。
• 又《古今注》城門皆築土爲(wèi)之。累土曰臺(tái)，故亦謂之臺(tái)門。
• 又官名?！?a target='_blank'>正字通》袁紹傳，三臺(tái)註：漢官尚書爲(wèi)中臺(tái)，御史爲(wèi)憲臺(tái)，謁者爲(wèi)外臺(tái)。又漢百官表註：禮樂官知禮容，故禮部稱容臺(tái)。又王彥威爲(wèi)曲臺(tái)新禮三十卷：故太常稱曲臺(tái)。又漢秘書監(jiān)曰蕓臺(tái)，唐改祕(mì)書爲(wèi)麟臺(tái)，唐百官志門下省曰鸞臺(tái)，宋銀臺(tái)司掌受天下奏狀。
• 又《博雅》臺(tái)，支也。
• 又賤者之稱?！?a target='_blank'>左傳·昭七年》僕臣臺(tái)?！对]》皁輿，隷僕之至??者也?！?a target='_blank'>孟子》蓋自是臺(tái)無饋也。《註》臺(tái)，賤官，主使令者。又《輟耕錄》婢役于婢者，謂之重臺(tái)?！短K軾·梅花詩》天敎桃李作輿臺(tái)。
• 又《博雅》臺(tái)，輩也。
• 又《揚(yáng)子·方言》臺(tái)，敵延也。東齊海岱之閒曰臺(tái)，自關(guān)而西秦晉之閒，物力同者謂之臺(tái)敵。
• 又《莊子·庚桑楚》不可內(nèi)於靈臺(tái)?！对]》靈臺(tái)者，心也。
• 又姓。漢侍中臺(tái)佟。又澹臺(tái)，複姓。
• 又《字彙補(bǔ)》古謂陵墓?fàn)?wèi)臺(tái)，如鄴都之三臺(tái)，山海經(jīng)帝堯臺(tái)，帝嚳臺(tái)是也。又咍臺(tái)，卽臺(tái)??之聲也?！妒勒f》許噪於丞相帳，咍臺(tái)大鼾?！?a target='_blank'>通雅》咍臺(tái)，晉人常語也。
• 又山名?！遁浀刂尽肺迮_(tái)山，在雁門郡。《山海經(jīng)》鹿臺(tái)之山?！对]》今名麓臺(tái)山?！痘茨献印さ匦斡?xùn)》濟(jì)出王屋，時(shí)泗沂出臺(tái)臺(tái)術(shù)?！对]》時(shí)泗沂，皆水名。臺(tái)臺(tái)術(shù)，皆山名?！?a target='_blank'>抱樸子·登陟卷》昔張蓋蹹及偶高成，二人竝精思於雲(yún)臺(tái)山石室中。
• 又神名。《左傳·昭元年》昔金天氏有裔子，曰昧，爲(wèi)??冥師，生允格臺(tái)駘。臺(tái)駘，汾神也。《山海經(jīng)》休與之山，其上有石焉，名曰帝臺(tái)之棋?！对]》郭曰：帝臺(tái)，神人名。
• 又漸臺(tái)，星名也。
• 又宮殿名?！多u陽·上吳王書》秦倚曲臺(tái)之宮，懸衡天下?！?a target='_blank'>三輔黃圖》未央有曲臺(tái)殿。
• 又草名?！?a target='_blank'>爾雅·釋草》艾，冰臺(tái)?！妒琛钒?，一名冰臺(tái)，卽今艾蒿也?！?a target='_blank'>詩·小雅》南山有臺(tái)?！秱鳌放_(tái)，夫須也?！妒琛贩蝽?，莎草也，可爲(wèi)簑笠?！队帧繁硕既耸?，臺(tái)笠緇撮?！秱鳌放_(tái)，所以禦暑。笠，所以禦雨也?！豆{》臺(tái)，夫須也。都人之士，以臺(tái)皮爲(wèi)笠。
• 又《字彙》洪孤切，音乎。 (虞韻)
• 臺(tái)駘，邾地名。《禮·檀弓》敗于臺(tái)駘?！对]》臺(tái)音壷，駘音臺(tái)。臺(tái)當(dāng)爲(wèi)壷字之譌。一作壷駘，或作狐駘?！?a target='_blank'>正字通》臺(tái)有壷音，非臺(tái)與壷同。字彙以臺(tái)爲(wèi)古壷字，誤也。又《字彙補(bǔ)》左傳，臺(tái)駘。歷考註疏，??無狐音。字彙不知何據(jù)而云：亦誤也。
• 又《韻補(bǔ)》葉田黎切，音題。 (齊韻)
• 《參同契》皓若搴帷帳，瞑目登高臺(tái)，火記六百篇，所趣等不迷。
• 又葉同都切，音徒。 (虞韻)
• 《易林》典冊(cè)法書，藏在蘭臺(tái)。

• 《唐韻》徒哀切《集韻》《類篇》堂來切，??音臺(tái)。 (灰韻)
• 《玉篇》木名。

清代 段玉裁《說文解字注》

說也。臺(tái)說者、今之怡悅字。說文怡訓(xùn)和。無悅字。今文尙書。舜讓于德不臺(tái)。見漢書王莽傳、班固典引。而五帝本紀(jì)本之作舜讓于德不臺(tái)懌。自序曰。唐堯遜位、虞舜不臺(tái)?；葜珈B、諸呂不臺(tái)。皆謂不爲(wèi)百姓所悅也。古文禹貢。袛臺(tái)德先。鄭注。敬悅天子之德旣先。從口。?聲。與之切。一部。按湯誓、高宗彤日、西伯戡黎皆云如臺(tái)。殷本紀(jì)皆作柰何。釋詁臺(tái)予同訓(xùn)我。此皆以雙聲爲(wèi)用。何予臺(tái)三字雙聲也。

清代 段玉裁《說文解字注》

觀四方而高者也。釋名曰。觀、觀也。於上觀望也。觀不必四方。其四方獨(dú)出而高者、則謂之臺(tái)。大雅。經(jīng)始靈臺(tái)。釋宮、毛傳曰。四方而高曰臺(tái)。傳意高而不四方者則謂之觀、謂之闕也。釋名。臺(tái)、持也。築土堅(jiān)高能自勝持也。古臺(tái)讀同持。心曰靈臺(tái)。謂能持物。淮南子。其所居神者、臺(tái)??以游大淸。注。臺(tái)、持也。又臺(tái)無所鑒、謂之狂生。注。臺(tái)、持也。此皆作臺(tái)自可通。或作古文握。古文握與臺(tái)形相似。從至。從高省。與室屋同意。按臺(tái)不必有屋。李巡注爾雅曰。臺(tái)上有屋謂之謝。然則無屋者謂之臺(tái)。築高而已。云與室屋同意者、室屋篆下皆云從至者所止也。是其意也。?聲。徒哀切。一部。